Білім беру саласының жіктеуі мен коды: 7М05-«Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика»

Даярлау бағыттарының жіктеуң мен коды: 7М051-«Биологиялық және сабақтас ғылымдар»

Халықаралық стандарттық білім беру жіктеуіндегі код:  0510

Біліктілігі:  «Өсімдіктер биотехнологиясы» білім беру бағдарламасы бойынша жаратылыстану магистрі 

Оқу мерзімі:  2 жыл 

Білім беру бағдарламасының мақсаты– биологиялықжәне ауыл шаруашылығы бейіндегі ғылыми-зерттеу және ғылыми-өндірістік мекемелерде, селекциялық орталықтарда ауыл шаруашылығы биотехнологиясы саласында жұмыс істеу үшін жоғары білікті ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлау.

1. Білім беру бағдарламасының міндеттері:

• өсімдіктер биотехнологиясының заманауи тәжірибелік мәселелерін тұжырымдауға және шешуге қабілетті жоғары білікті магистрлерді дайындау;
• тиімді диагностикалық, емдеу-алдын алу құралдары мен жем қоспаларын құруда иммунобиологиялық, биохимиялық, молекулалық-генетикалық, селекциялық, статистикалық және басқа да биологиялық және аралас ғылымдар әдістерін практикалық қолдану дағдыларын қалыптастыру;
• болашақ маман және/немесе ғылыми және өндірістік ұжымның жетекшісі ретінде білім алушылардың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру. 

2. Білім беру бағдарламасының жалпы сипаттамасы

Өсімдіктер биотехнологиясы – ғылым мен өндірістің жаңа саласы негізделген дамытылатын in vitro өсімдік жасушаларының. Өсірілетін өсімдіктер жасушалары арқасында сақтау қабілетін синтездеу тән осы түрі бағалы екіншілік метаболиттері жасау үшін пайдаланылады жасушалық технологияларды алу мақсатында өндірістік тәсілмен экономикалық маңызды заттар. Өсірілетін жасушалардың бірегей ерекшелігі in vitro бүтін өсімдікті регенерациялау-тотипотенттілік-оларды өсімдіктердің клональды микроразмалау үшін, сондай-ақ вирустардан сауықтырылған отырғызу материалын өндіру үшін пайдалануға мүмкіндік береді. Регенерант-өсімдіктерді алуға селекциялық процесті жеңілдететін және жеделдететін өсімдіктерді генетикалық жақсартудың биотехнологиялық әдістері негізделген. Сондықтан әзірленген "Өсімдіктер биотехнологиясы" жаңа білім беру бағдарламасы Өсімдіктердің генетикасы мен генетикалық инженериясының жаңа мүмкіндіктерін,генетикалық базисті кеңейтуді және өсімдіктердің принципті жаңа нысандарын құруды ашады.

"Өсімдіктер биотехнологиясы" білім беру бағдарламасы ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы№ 604 бұйрығымен бекітілген Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты негізінде Дублин дескрипторлары мен Еуропалық біліктілік шеңберіне сәйкес және жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлау бағыттарының жіктеуішіне сәйкес (ҚР БҒМ 2018 жылғы 13 қазандағы №569 бұйрығымен бекітілген) әзірленген. 

Білім беру бағдарламасының ерекшелігі:

• ББ өндіріс өкілдерімен, өсімдік шаруашылығы саласындағы ғылыми-зерттеу институттары мен орталықтардың мамандарымен бірлесіп әзірленді;
• Жоғары білікті профессор-оқытушылар құрамы қатысты. ПОҚ-ның 80% - ға жуығы PhD, ғылым кандидаты және докторы ғылыми дәрежелеріне ие;
• Көптілді топтарда оқыту;
• "Ауылшаруашылық биотехнологиясы" ғылыми-зерттеу платформасының болуы»;
• Оқу кезінде магистранттардың шетелдік жоғары оқу орындарына халықаралық ғылыми тағылымдамасы жүзеге асырылады;
• Докторантурада оқуды жалғастыру;
• Магистранттар үшін әлеуметтік қызмет пакетінің болуы (жатақханаларда, асханаларда, студенттік емханаларда тұру, магистранттар үшін өз дүкенінің және дәріхананың болуы.

Бағдарламаның бірегейлігі –биологиялықобъектілер негізінде бағалы заттарды алуға бағытталған өндірістердің әртүрлі әдістерін, тәсілдерін, схемаларын әзірлеу болып табылады.  Биотехнология бұл іргелі ғылым мен тәжірибенің синтезі, сондықтан "өсімдіктер биотехнологиясы" бағыты бойынша магистранттарды дайындау бағдарламасы іргелі биологиялық зерттеулер жүргізуге қабілетті биолог-биотехнолог, биотехнолог-селекционерлерді дайындауға және алынған нәтижелерді өндіріске енгізуге бағытталған.

Негізгі стейкхолдерлері: ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, зертхана қайта өңдеу, микробиологиялық, өнеркәсіп, ғылыми-зерттеу институттары мен орталықтары, институттар биология және биотехнология өсімдіктер селекция станциялары; зертхана бойынша сапасын және қауіпсіздігін бақылау; ауыл шаруашылығы өнімдерін экологиялық қызметтер мен ұйымдар. 

3.Түлектің біліктілік үлгісі (бейнесі)

 Кәсіби қызметтің бағыттары.Өсімдіктердің клоналды микро көбеюі және сауығуы үшін жасушалық және ұлпалықөсінділердің технологиясын жасау, эксперименталдық гаплоидия; өсімдіктер селекциясындағы молекулалық және биохимиялық маркерлерді пайдалану, өсімдіктердің жасушалық және гендік инженерия әдістері негізінде өсімдіктерді генетикалық қайта құру, өсімдік және микробтық текті биопрепараттар мен құнды биологиялық белсенді заттарды өнеркәсіптік тәсілмен алу, өсімдік ауруларына қарсы күрестің диагностикалық және алдын алу құралдарын құрудың иммунобиотехнологиялары болып табылады.

Білу және түсіну: магистратураны аяқтаған жаратылыстану магистрі халық шаруашылығының әртүрлі салаларында биотехнологиялық процестерді жүзеге асырудың жалпы принциптерін, табиғатқа қатысты және әртүрлі мақсаттағы препараттарды алумен байланысты жеке өндірістерді білуі тиіс. Биологиялық объектілердің әртүрлілігі, биотехнологиялық өндіріс схемалары, продуцент өнімділігінің деңгейін арттырудың генетикалық және клеткалық әдістері, Ғылыми танымның дамуының заманауи тенденциялары; ғылымның өзекті әдіснамалық және философиялық мәселелері туралы заманауи түсініктері болу; биотехнологиялық мақсатты өнімдердің технологиялық әртүрлілігі (биомасса, бастапқы және қайталама метаболиттер), оларды бөлу және тазалау әдістері; Негізгі биотехнологиялық Жабдықтардың жұмыс принциптері, микроорганизмдер штаммдарының классикалық және қазіргі заманғы селекциясы әдістері; халық шаруашылығының әр түрлі салаларында продуценттер штаммдарын алу және пайдаланудағы негізгі жетістіктер өсімдіктердегі иммундық реакцияларды зерттеу әдістері; өсімдіктердің қорғаныш реакцияларының негізгі типтері, фитопатогендерді сәйкестендіру әдістері мен құралдары және агроценоздардың фитосанитарлық мониторингін жүргізу кезінде оларды қолдану принциптері өсімдік иммунологиясы әдістерін пайдалана отырып, өсімдік объектілерімен жұмыс істеу; биотехнологияда және генетикалық түрлендірілген организмдерді (ГМО) пайдалануда биоқауіпсіздікті қамтамасыз етудің ғылыми және құқықтық негіздерін білу.

Істей алу: нақты зерттеу, ақпараттық-іздестіру есептерін шешу үшін өзінің ғылыми жұмысында іргелі ғылымдар білімін пайдалану; зерттеу әдістері мен әдістерін таңдау (биотехнологиялық, диагностикалық, бактериологиялық, вирусологиялық, зерттеудің басқа да әдістері); Ғылыми зерттеулерді орындау кезінде өсімдіктердің гендік инженериясының және молекулалық биологиясы мен гендік инженериясының әдістерін және әдістерін білу, электрофорез және хроматография әдістерін, ДНҚ және РНК бөлу және тазалау, молекулалық-генетикалық – зерттеу әдістерін меңгеру.

Дағдылану: агрофитоценоздардың жағдайын бағалау әдістерін және әр түрлі ауа райы жағдайында ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру технологиясын түзету тәсілдерін, өсімдіктер ауруларын диагностикалау әдістері мен құралдарын, оның ішінде визуалды белгілері бойынша, микроскопиялық сипаттамалары бойынша, өсімдік объектілері мониторингінің инновациялық әдістерін пайдалана отырып меңгеру.  жаңа міндеттерді қою және шешу үшін өсімдіктер биотехнологиясы саласында іргелі биологиялық білімді меңгеру; қазіргі заманғы аппаратураны, молекулалық генетика әдістерін, а/ш өсімдіктері мен микроорганизмдерінің генетикалық инженериясын, геномдық және жасушалық технологияларды, клоналдық микро көбеюін, өсімдіктердің клеткалық селекциясын пайдалана отырып, ауыл шаруашылығы биотехнологиясы бойынша нақты міндеттерді шешу кезінде далалық және зертханалық биологиялық зерттеулерді дұрыс орындау; селекция мен өсімдік шаруашылығында, қайта өңдеу өнеркәсібінде және АӨК басқа да салаларында қазіргі заманғы әдістерді меңгеру.; 

4. Кәсіби тәжірибе өтетін базалар 

Педагогикалық тәжірибе

1. «Микробиология және биотехнология» кафедрасында «Микробиология және вирусология» зертханасы 

Ғылыми-зерттеу тәжірибесі

1. «С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ-дың «Ауылшаруашылық биотехнология» ғылыми-зерттеу платформасы
2. ҚР БҒМ "Республикалық микроорганизмдер коллекциясы" РМК
3. ҚР БҒМ ҒК" Ұлттық биотехнология орталығы"
4. Аудандық және облыстық селекциялық станциялар
5. National Laboratory Astana
6. Қазақ ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу ҒЗИ
7. «А. И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС
8. "М. Айқимбаев атындағы Қазақ карантиндік және зооноздық инфекциялар ғылыми орталығы" ШЖҚ РМК, Алматы қ.
9. Өсімдіктердің агрохимқызметтерін ұйымдастыру
10. Өсімдік тұқымдарының сапасын бағалау зертханалары
11. Фитосанитарлық қызметтер
12. Экологиялық қызметтер
13. Жасыл құрылыс