Білім беру саласының коды және жіктелуі:7M08– «Ауыл шаруашылығы және биоресурстар»

Дайындау бағыттарының коды және жіктелуі:7M081– «Өсімдік шаруашылығы»

Берілетін дәреже:«Танаптық дақылдардың селекциясы» білім беру бағдарламасы бойынша ауыл шаруашылығы магистрі

Оқу мерзімі: 2 жыл (ғылыми-педагогикалық)

Білім беру бағдарламасының мақсаты:білім беру саласындағы қазіргі ғылыми және практикалық мәселелерді тұжырымдауға және шешуге, оқытушылық, ғылыми-зерттеу және басқару қызметін табысты жүзеге асыруға қабілетті кәсіби мәдениет деңгейі жоғары мамандарды даярлау болып табылады.

Білім беру бағдарламасының міндеттері:

1. Өзіндік ғылыми-зерттеу және педагогикалық қызмет дағдыларын қалыптастыру;
2. Ауыл шаруашылығы ғылымдарының теориялық және әдіснамалық негіздерін зерттеу;
3. Философиялық дүниетанымды, оның ішінде кәсіби қызметке бағытталған дүниетанымды жетілдіру;
4. Шет тілін, оның ішінде кәсіби қызметте пайдалану үшін білімді жетілдіру.

Бітірушілер ғылыми-зерттеу әдістерін қолдана отырып, өндірістік мәселелерді дербес шеше алатын жоғары білікті ғылыми және педагогикалық қызметкерлер болып табылады.

Білім беру бағдарламасының жалпы сипаттамасы

«Танаптық дақылдардың селекциясы» білім беру бағдарламасы жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беретін оқу орындарының жіктелуіне сәйкес әзірленді және Дублин дескрипторларымен және Еуропалық біліктілік шеңберімен келісілген. Білім беру бағдарламасы теориялық оқытудан тұрады, ол базалық және бейіндеуші пәндер циклдарын, сондай-ақ қорытынды аттестаттауды қамтиды.Білім беру бағдарламасы пәндерді оқытудың модульдік жүйесі негізінде жобаланған және жалпы мәдени, арнайы тілдік және кәсіби құзыреттерді қалыптастыратын 6 модульден тұрады.

Білім беру бағдарламасының өзектілігі, ең алдымен, ауыл шаруашылығындағы жоғары технологиялық өндірістің ұдайы өсіп келе жатқан ролі жағдайында жоғары білікті мамандарды даярлау қажеттілігіне байланысты. Бұл бағдарлама магистранттың теориялық білімдерін практикада әрі қарай пайдалануымен нығайтуға және кеңейтуге бағытталған.

Бәсекеге қабілетті артықшылықтар - ғылыми және ғылыми-педагогикалық кадрларды ғылыми, білім беру және ауылшаруашылық өндірісіне арналған, қазіргі заманғы білімі, дағдылары мен біліктілігі, оның әлеуметтік мобильділігі мен еңбек нарығындағы сұранысына ықпал ететін әмбебап, кәсіби құзыреттілікке ие білікті кадрлар даярлау.

Білім беру бағдарламасының бірегейлігі-өз бетінше ғылыми-зерттеу, педагогикалық, әдістемелік, ұйымдастыру-басқару қызметіне дайын, инновациялық бағдарламалар мен оқыту технологияларын жүзеге асыруға негізделген сапалы білім беру үшін жағдай жасау арқылы білікті кадрларды сапалы даярлау есебінен жалпы және кәсіби мәдениеттің жоғары деңгейіне ие ауыл шаруашылығы дақылдарының бағытын дамытуға тиімді үлес қосуға қабілетті кадрларды даярлау.

Кәсіби қызметінің шеңбері

«Танаптық дақылдардың селекциясы» бағдарламасын меңгерген түлектер төменде көрсетілген  бағыттар бойынша жұмыс істей алады:

- ауыл шаруашылығы, селекция және тұқым шаруашылығы, ауыл шаруашылығы өсімдіктерін қорғау саласындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-өндірістік және өндірістік ұйымдарда, тұқым шаруашылығы шаруашылықтарында;

- жергілікті және республикалық мемлекеттік мекемелерде, сондай-ақ ауыл шаруашылығы құрылымдарының әртүрлі түрлерінің кәсіпорындарында;

- жоғары, орта арнаулы, кәсіптік - техникалық, аграрлық және биологиялық бейіндегі білім беру салаларында;

- Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігінің жергілікті, аудандық, облыстық, республикалық құрылымдық бөлімшелерінде ғылыми-зерттеу және өндірістік мекемелерде.

Кәсіптендіру құзыреттіліктері

білу:

- генетика және молекулярлық биологиядағы соңғы жаңалықтардың негізінде іріктеудің қазіргі әдістерін, оны дамыту және жетілдіру жолдары;

- далалық дақылдарды селекциялау үшін бастапқы материалдарды жасау әдістері;

- тиісті селекциялық питомниктерде элиталық өсімдіктердің селекциялық материалын, сорттарын, будандарын және ұрпақтарын сынақтан өткізу әдістемесін;

- сорт пен гибридтерді аудандастыру кезінде қойылатын талаптарды;

- клеткалардың құрылымы мен функциясын зерттеудің заманауи әдістерін;

- өсімдіктер жасушаларының құрылымдық және молекулярлық ұйымын;

- жасушалық жұмыс істеу механизмдерін;

- жасуша бөлу және дифференциациялау механизмдерін;

- жасушааралық реттеу механизмдерін;

-геномды ұйымдастырудың негізгі принциптерін;

- про - және эукариотикалық геннің құрылымы мен қызметін;

- хромосомалардың құрылысы және олардың функцияларын;

- селекция және тұқым шаруашылығы саласындағы отандық және шетелдік ғалымдар мен практиктердің жетістіктері;

- аймақтық ауыл шаруашылық жүйелерінің жалпы теориялық негіздерін;

-топырақтың құнарлылығын қалыптастыруға әсер ететін факторлар және әр түрлі топырақ-климаттық аймақтарда топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру әдістері;

- аймақтық ауыл шаруашылығы жүйелерінде өсімдіктердің өмір сүру жағдайын реттеу жолдарын;

- Солтүстік Қазақстан жағдайында ауыл шаруашылық жүйесінің ерекшеліктерін;

- топырақты өңдеудің ғылыми негіздері, өңдеуді азайту принциптерін;

-топырақ эрозиясы және бақылау шараларын;

- заманауи ауыл шаруашылық жүйелеріндегі егін шаруашылығының ерекшеліктерін;

- арамшөптердің түрлері және олармен ауыл шаруашылығының топырақ қорғау жүйесінде күресу шараларын;

- өсімдіктердің өсуі мен дамуының, онтогенез кезеңінде физиологиялық және биохимиялық процестердің (эмбрионалдық, жасөспірімдік, репродуктивті, жетілу, қартаю) процестерінің негізгі кезеңдерін білу және түсіну;

- өсімдіктің жасушалары мен мүшелерінің өсуі, олардың даму кезеңдерін;

- сыртқы факторлардың әсеріне байланысты маңызды физиологиялық процестердің экологиялық аспектілері және олардың ерекшеліктерін;

- өсу гормондарының өзара әрекеттесуі және оларды өсімдік шаруашылығы өндірісінде пайдалануды;

- ғылыми агрономияның заманауи әдістерін;

- далалық тәжірибе әдістемесінің негізгі элементтері;

- далалық тәжірибе деректерін өңдеудің негізгі принциптерін;

- далалық тәжірибе әдістемесінің оның қатесіне әсерін;

- биоинформатиканың тарихы, геннің, ақуыздың және клеткалық техниканың принциптері мен әдістерін;

- биологиялық информатиканың фундаменталды және қолданбалы зерттеу әдістерін;

- компьютерлік бағдарламалау және модельдеу арқылы шешілетін молекулярлық биологияның қазіргі мәселелерін;

- ғылыми-зерттеу және ақпараттық-іздеу міндеттерін шешу үшін фундаменталды және қолданбалы ғылымдардың негіздерін;

- аграрлық ғылымды дамытудағы өзекті мәселелер мен тенденцияларды;

-далалық егістіктерін таңдаудың теориялық негіздерін;

-өсімдіктерді өсіру және генетикадағы биометрия негіздерін;

- селекция және тұқым шаруашылығының қазіргі заманғы әдістері мен тәсілдері және оларды жаңа сорттарды жасау және сортты қалпына келтіру кезінде негізделген пайдалануды;

- университет педагогикасы мен психологиясын;

- аграрлық бағыттағы пәндерді оқыту әдістемесін.

істей білу:

- далалық дақылдардың түрлерін және түршелерін анықтауға;

- будандастыру әдістерін және техникасын тәжірибеде қолдануға;

-талдау жүргізуге;

- далалық дақылдардың гибридтері ұрпақтары арасында қасиеттері мен қасиеттерін иеленуді талдауға;

- егістік дақылдардың элиталық тұқымын өсіруге;

- тәжірибеде жинақталған білімді қолданып, тапсырмаға сай келетін зерттеу әдістерін таңдауға;

- жасушалық биология және осы пәнде қарастырылатын ғылыми мәселелер бойынша қазіргі заманғы ғылыми әдебиеттерді талдауға;

- ең маңызды мәселелерді айқындауға және олардың ықтимал шешімдерін болжауға;

- тұқым шаруашылығы саласында өздерінің ұсыныстарын негіздеу және дәлелдеуге;

- аймақтық шаруашылықтарда өсімдіктердің өсіп-өну жағдайларын және Солтүстік Қазақстан жағдайында фермерлік жүйенің ерекшеліктерін реттеуге;

- егіншіліктің заманауи жүйелерінде ауыспалы егістерді пайдалануға;

- негізгі физиологиялық процестерді зерттеу бойынша эксперименттер жүргізу үшін практикалық дағдыларды меңгеруге;

- объектілермен жұмыс кезінде жарық микроскопиясының әдістерін пайдалануға,

- тірі жүйелерді зерттеу және талдау әдістерін қолдануға (зерттеу нәтижелерін өңдеудің математикалық әдістері);

- өсімдіктердің өнімділігін арттырудың теориялық негізін құрастыру үшін, өсімдіктердің өсуі мен дамуының физиологиясы туралы өздерінің анықтамалары мен білімдерін нақты және анық баяндауға;

- тәжірибе үшін дұрыс жерді таңдауға;

- ұзақ мерзімді бір және көп факторлы эксперименттерді жоспарлау, құру және жүргізуге;

- далалық тәжірибе бойынша құжаттармен есеп жүргізуге;

дағдылардың болуы:

- далалық тәжірибе қою техникасы бойынша;

- эксперименттерді жоспарлау әдістемелері бойынша;

- өсімдіктерді есепке алу әдістерімен жұмыс істеу бойынша;

- эксперименттік деректерді алдын-ала өңдеу әдістерімен жұмыс істеу бойынша;

- далалық эксперименттердің ұзақ мерзімді деректерін өңдеу принциптерімен жұмыс істеу;

- эксперименттік деректерді өңдеуге;

- биоинформатика технологиясының негізгі тұжырымдамаларын көрсету және практикада қолдануда;

- алынған ақпаратты сыни талдау және зерттеу нәтижелерін ұсыну;

- зерттеу аясындағы патенттік іздестіру,

- мәселелерді талқылауға, қорытынды жасауға негізделген және ақпаратпен сауатты жұмыс істеуге;

- әдістемелік тәсілдерді қолдануға, әзірленген материалдарды ұсынуға, сындарлы талқылау жүргізуге, талқылау нәтижелерін ескере отырып, материалдарды жетілдіруге;

- далалық дақылдарды таңдау кезінде генетикалық талдау және іріктеу әдістерін қолдану;

- ғылыми талқылауларға қатысу;

- тәуелсіз сот шешімдері мен тәуелсіз шешімдер қабылдауда;

- теориялық және әдістемелік негізде еркін жүруде;

- олардың көзқарасын қорғауға;

- түрлі деңгейдегі электрондық ресурстармен жұмыс істеуге;

- іріктеудің заманауи әдістерімен жұмыс істеудің теориялық және тәжірибелік дағдыларын меңгеруге;

- будандастырудың әдістерін және будандастыру техникасын енгізу, жеке және жаппай талдау жасауға;

- топырақ қорғау жүйесінде арамшөптермен күресуге;

- экономиканың топырақ-климаттық жағдайларын ескере отырып, ауыл шаруашылығының аймақтық жүйелерін (агроландшафт) дайындау кезінде;

- әртүрлі өсімдік сорттарының өсуін және дамуын диагностикалау әдістеріне ие болуға;

- заманауи зертханалық және селекциялық жабдықтармен жұмыс жасауға;

-агрономия саласындағы терең білімін тәжірибеде қолдануға;

- заманауи ғылыми жетістіктерді талдау және бағалау, сондай-ақ практикалық мәселелерді шешуде, оның ішінде пәнаралық бағыттарда жаңа идеяларды қалыптастыруға;

- қажетті қасиеттері бар жасанды генетикалық жүйелерді құруға;

- далалық дақылдардың селекциясы бағытында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу жағдайында өзекті сұрақтары бойынша өз бетінше патенттік іздеу жүргізуде;

- ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасау, жазу әдістерін, әдістемелік мәселелерді талдауда;

- сапалы және сандық талдау мен синтездеуді жүзеге асыру кезінде түрлі процестер мен құбылыстарды болжау үшін модельдерді құру және пайдалану әдістерінде;

- педагогикалық дағдыларда.

құзыретті болу қажет:

- генетика және өсімдіктер селекциясы саласындағы теориялық және тәжірибелік зерттеулер әдіснамасын меңгеруде;

- өсімдіктерді қорғау әдістерін және өсімдік селекциясы саласындағы тәжірибелік зерттеулерді қолдану;

- өсімдіктер селекциясымен тұқым шаруашылығы салаларындағы әдістерін меңгеру, талдаудың әр түрлі әдістерін жургізу және жетілдіру;

- молекулалық-генетикалық талдау әдістерін меңгеру;

- ауыл шаруашылығы дақылдарының сорттарының апрабациялық жұмыстарын жүргізу;

-өсімдіктер селекциясымен тұқым шаруашылығы салаларында ғылыми зерттеулер жүргізу;

- топырақтың құнарлылығын сақтауға және жақсартуға, топырақты эрозиядан қорғауға және әртүрлі топырақ-климаттық аймақтардағы ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыруға мүмкіндік беретін ауыл шаруашылық техникаларын пайдалану;

- жаңа ғылыми жобаларды әзірлеу және ауыл шаруашылығы өндірісін ұйымдастыру;

- ғылыми агрономия, өсімдіктер селекциясымен тұқым шаруашылығы және генетика салаларындағы білімін практикалық қолдану;

- өсімдіктер селекциясы саласындағы ғылыми және эксперименттік деректерді талдау;

- кəсіби қызметте басқару инновацияларын əзірлеу жəне енгізу, білім беру үдерісіне инновациялық білім беру технологияларын меңгеру жəне енгізу.