Ауылшаруашылық биотехнология

Білім беру саласының жіктеуі мен коды: 6В05-«Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика»

Даярлау бағыттарының жіктеуі мен коды: 6В051-«Биологиялық және сабақтас ғылымдар»

Халықаралық стандарттық білім беру жіктеуіндегі код: 0510

Біліктілігі: «Ауылшаруашылық биотехнология» білім беру бағдарламасы бойынша жаратылыстану бакалавры

Оқу мерзімі: 4 жыл

Білім беру бағдарламасының мақсаты - Ауыл шаруашылығы өндірісін тұрақты дамытуға, азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешуге, жоғары сапалы, экологиялық таза тамақ өнімдерін алуға, ауыл шаруашылығы өндірісінің қалдықтарын қайта өңдеуге, топырақтың құнарлылығын қалпына келтіруге, ветеринария, өсімдік шаруашылығы үшін биопрепараттар әзірлеуге бағытталған жаңа формациядағы бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау.

Жоғарыда көрсетілген мақсатқа қол жеткізу үшін ББ келесі міндеттерді тұжырымдады:

Жұмыс берушілер мен бизнес-серіктестерді тартатын биотехнология бағыты бойынша болашақ мамандардың негізгі кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру;
Қазіргі заманғы постгеномдық және биотехнологиялық әдістерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылығы өсімдіктері мен жануарларының жаңа сорттарын жасау мәселелерінде құзыретті Болашақ мамандарды даярлау;
Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстың тиімділігін арттыру үшін геномдық паспорттау әдістерін әзірлеу; өсімдік шаруашылығы үшін биопрепараттар, ветеринариялық биопрепараттар және ауыл шаруашылығы жануарларына арналған жемшөп қоспаларының диагностикумдарын өндіру бойынша қажетті кадрларды даярлау бойынша Қоғамның әлеуметтік тапсырысын орындау.
Ғылыми-техникалық ақпаратпен жұмыс істей білу, кәсіби қызметте отандық және шетелдік тәжірибені пайдалану, алынған ақпаратты жүйелеу және жалпылау.

Білім беру бағдарламасының жалпы сипаттамасы

«Ауылшаруашылық биотехнологиясы» білім беру бағдарламасы Болон декларациясының негізгі принциптерінің бірі: «жалпыдан жеке адамға» сәйкес биологиялық және аралас ғылымдар саласында бакалаврларды дайындау үшін әзірленген.

Базалық пәндер цикліне ЖОО-ның және таңдау бойынша компоненттер енгізілген, олар студенттерге КП циклін әрі қарай оқу және ауыл- шаруашылық, ветеринарлық, өнеркәсіптік және тағамдық биотехнология негіздерін меңгеру үшін қажетті негізгі білімдер мен дағдыларды береді. Осы ББ түлектері биотехнологияның барлық белгілі бағыттары бойынша магистратурада оқуын жалғастыра алады.

Биотехнология бүгінгі басты ғылыми - практикалық бағыттардың бірі болды, осыған байланысты биотехнолог мамандығы Жалпы ел экономикасы мен табыстылығын арттыруда аса маңызды рөл атқарады. Биотехнологиялық зерттеулердің нәтижелерін енгізу бірінші кезекте келесі қызмет салаларында жүзеге асырылады: биотехнология көмегімен жануарлардың денсаулығын жақсарту; биотехнологиялық зерттеулердің көмегімен тірі барлығының жаңа жетістіктері; биотехнология көмегімен мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын жақсарту; қоршаған ортаны қорғаудағы және биологиялық әртүрлілікті сақтаудағы биотехнологияға қол жеткізу.

«Ауылшаруашылық биотехнологиясы» білім беру бағдарламасы ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығымен бекітілген (ҚР БҒМ 2018 жылғы 13 қазандағы №569 бұйрығымен бекітілген) Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлау бағыттарының жіктеуішіне сәйкес Дублин дескрипторлары мен Еуропалық біліктілік шеңберіне сәйкес ҰБШ және кәсіптік стандарттарға сәйкес әзірленді.

Білім беру бағдарламасының ерекшелігі:

ББ ғылыми зерттеу орталықтарының мамандарымен, өндіріс өкілдерімен бірлесіп құрастырылды;
Жоғары білікті профессор оқытушылар құрамы қатысты. 80% профессор оқытушылар құрамы PhD, ғылым кандидаты мен докторы ғылыми дәрежелері бар;
«Ауылшаруашылық биотехнологиясы» ғылыми-зерттеу платформасының болуы, онда білім алушылар биопрепараттардың негізгі құрамына талдау жасауға; шикізат пен дайын өнімнің негізгі компоненттерін анықтауға; жаңа биотехнологиялық процестерді әзірлеуге және енгізуге, өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер селекциясы үшін бастапқы материалдың мәселелерін зерделеуге; микроорганизмдер, жануарлар, өсімдіктер селекциясының ерекшеліктерін зерделеуге; биологиялық объектілердің қасиеттері мен тіршілік ету процестерін эксперименталды зерделеуге мүмкіндігі бар;
Оқыту көптілді топтары мен дуальдық технологиясы бойынша жүргізіледі, яғни теориялық сабақтар университет аудиторияларында өтеді, тәжірибелік сабақтар өндірістік кәсіпорындар базасы жүргізіледі;
Бітірушілерді әртүрлі ұйымдарда аралас мамандықтарға 100% жұмысқа орналастыру;
Білім беру бағдарламасында университеттің белгілі ғалымдары және осы салада шетелдік жоғары оқу орындарынан шақырылған ғалымдар оқитын өзара байланысты курстардың тұтас жүйесі біріктірілді. Базалық және кәсіптік пәндер циклдеріне таңдау бойынша бірнеше элективті пәндер мен курстар қосылады, бұл оқудың басынан бастап студентке өзінің "жеке траекториясын" таңдауға мүмкіндік береді;
Оқытудың әрбір курсы ірі өндірістік ұйымдарда, селекциялық компанияларда, жетекші Республикалық, ұлттық ғылыми-зерттеу орталықтары мен зертханаларда тәжірибелік дайындық пен дуальді оқытуды қоса алғанда, практикалық тәжірибе алуды көздейді;

Осы бағдарлама бойынша сыртқы академиялық ұтқырлық, алыс және жақын шетелдердің жетекші жоғары оқу орындарында практикалық дағдыларды (практиканы) дамыту қарастырылған;
Молекулалық, ветеринарлық, тамақ, өнеркәсіптік биотехнология саласында магистратурада және шетелдік докторантурада оқуды жалғастыру;
Милан Италия университетімен қос диплом бағдарламасы бойынша оқу мүмкіндігі қарастырылған, Калантая атындағы мемлекеттік аграрлық университетімен (Польша Краков) бірлескен бағдарламалар әзірлеу;
Осы ББ түлегі жалпы биологиялық ғылымдарда, молекулалық генетика және гендік инженерияда, молекулалық биология, жасушалық биотехнологияда үлкен тәжірибе жинақтайды.

Бағдарламаның бірегейлігі – бұл бағдарлама бағыттардың пәнаралық есебімен әзірленген: ветеринария және өсімдік шаруашылығы үшін биопрепараттарды өндіру технологиясы, ауыл шаруашылығы жануарлары мен өсімдіктерінің репродукциясы мен селекциясының биотехнологиялық әдістерін зерделеу, диагностикалық тест жүйелерін әзірлеу, аквакультурадағы биотехнология молекулалық биология, жасушалық технологиялар, ауыл шаруашылығындағы бионанотехнологиялар. Бағдарламаның мұндай пәнаралық болуы жұмысқа орналасу кезінде болашақ түлектер үшін қолайлы жағдай жасайды және тиісінше болашақта басқару тұрғысынан – ведомствоаралық қарым-қатынасты жүзеге асырады.

Ерекшеліктері, бәсекелестік артықшылықтары

жоғары білікті және салыстырмалы жас профессорлық-оқытушылар құрамы (дәрежесі 80-ге жуық, %);
білім беру бағдарламасының жоғары материалдық-техникалық жабдықталуы ("Ауылшаруашылық биотехнологиясы" ҒЗЖ бар»);
оқыту үш тілде жүргізіледі (мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде);
дуалды оқыту технологиясы енгізілді;
ҚР БҒМ ішкі және сыртқы ұтқырлық бағдарламасы жүзеге асырылады.
жұмыс берушілермен және білім беру бағдарламаларының түлектерімен тығыз байланыс орнатылды;
Оқу кезінде жатақханамен 100% қамтамасыз ету;
әскери кафедраның және медициналық орталықтың болуы;
білім алушыларға арналған әлеуметтік дәріхана мен дүкеннің болуы.

Негізгі стейкхолдерлері:

Ауыл шаруашылығы биотехнологиясы саласындағы кадрлық ресурстар Ауыл шаруашылығы дақылдарын өндірумен, ветеринариямен, орман шаруашылығымен, мал шаруашылығымен, балық шаруашылығымен және тамақ өнеркәсібімен байланысты Бағдарлама түлектері қолданбалы және іргелі ғылым саласында терең білім алады және әр түрлі бағыттағы магистратурада оқуды жалғастыра алады, ҚР жетекші ғылыми-зерттеу институттарында, сондай-ақ шетелдік ҒЗИ мен ҒЗО-да жұмыс істей алады; биотехнология саласындағы ғылыми әзірлемелерді өндіріске енгізуге бағытталған коммерциялық құрылымдарда ғылыми-зерттеу; мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы бойынша аудандық және облыстық селекциялық станцияларда, экологиялық қызметтерде, өсімдіктер мен топырақты биологиялық қорғау қызметтерінде, микробиологиялық және серологиялық зертханаларда, ҚР АШМ мемлекеттік мекемелері, ауыл шаруашылығы бағытындағы фирмалар.

Түлектің біліктілік үлгісі (бейнесі)

Кәсіби қызметтің бағыттары.

Биотехнологтың кәсіби қызмет саласы биологиялық белсенді заттарды өндіру және микроорганизмдерді, ферменттерді, өсімдіктер мен жануарлардың клеткалық дақылдарын пайдалана отырып шикізатты өңдеу; қазіргі биотехнологияның негізгі бағыттары бойынша ғылыми-зерттеу қызметі (генетикалық және жасушалық инженерия, ауылшаруашылық, өнеркәсіптік және ветеринарлық биотехнология); қоршаған ортаны ластанудан қорғау (сарқынды суларды және ластанған аумақтарды биологиялық тазарту, өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауылшаруашылық қалдықтарын кәдеге жарату), білім беру мекемелерінде биологиялық цикл пәндерін және қосымша арнайы пәндерді оқыту.

"Биотехнология" білім беру бағдарламасын меңгерген түлектер: ауыл шаруашылығында, агроөнеркәсіптік кешендерде, тамақ өнеркәсібінде, ауыл шаруашылығы шикізатын негізінен микроорганизмдерді, ферменттерді, өсімдіктер мен жануарлар жасушаларының дақылдарын, денсаулық сақтауда, химия, экологиялық және биохимиялық өнеркәсіпте жұмыс істей алады.

Білу және түсіну: биотехнологияның түрлі салаларының қазіргі жағдайы, биотехнологиялық өндірістің әртүрлі объектілерінің табиғаты мен алуантүрлілігі, морфологиясы, физиологиясы, биохимиясы, генетикасы және экологиясы; биотехнология объектілерін өндірістік қызметте тәжірибелік пайдалану, биотехнологиялық өнімдерді өндіру сапасын басқару негіздері; ҚР биотехнология саласындағы заңдары және биоқауіпсіздік туралы заңнамасы; ғылыми-зерттеу жұмыстарының ерекшеліктері; әртүрлі биотехнологиялық және жалпы биологиялық өндірістердің жабдықтарын; қоректік ортаны дайындау және бақылау әдісі; өндірістің негізгі объектілері, әдістері мен қағидалары, биотехнологиялық өндірістің алуан түрлі технологиялары және олардың тиісті аппараттық құрылымы; жасушалық биотехнологияның зерттеу бағыттары және өндірістегі биотехнологияны қолданудың негізгі критерилері, жасушалар мен ұлпаларды өсіру әдістері, биотехнология және бионанотехнологияны қолдану, биотехнологияда қолданылатын жабдық пен микроағзалар, жануарлардың биотехнологиясы мен пайдалану қағидалары; Биотехнологияның қолданбалы мәселелерін шешу үшін арнайы пәндер кешені; биотехнология өнімдеріне қойылатын талаптар ерекшелігі; биотехнологияның қазіргі жағдайы, даму мәселелері мен келешегі.

Істей білу: ауыл шаруашылық, азық-түлік, өңдеу, медициналық, ветеринарлық және экологиялық биотехнология саласындағы экономикалық жағдайды талдау; биотехнологиялық өнімдер нарығының талабын және сұранысын талдау және болжау; заманауи құралдар мен жабдықтарды пайдалана білу, түрлі биотехнология объектілерін өсіруге арналған қоректік ортаны кәсіби даярлау кезінде, белгілі бір мақсатты өнімдерді алу технологиясын іс жүзінде жаңғырту; әртүрлі әдістемелік тәсілдерді қолдану; жануарлар биотехнологиясының заманауи әдістерін қолдану арқылы мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы саласындағы селекция жұмыстарын жоспарлау және жүргізу; АӨК-де жасушалық технологияларды пайдалану арқылы ғылыми-техникалық ақпаратты талдау; ғылыми тәжірибе нәтижелерін және баяндамалар, рефераттар, конференциялар мен форумдардағы баяндау әртүрлі нәтижелерді ұсынуға; әлеуметтiк және индустриалдық салаларда болып жатқан барлық нәрселердi өздерiнiң жеке бағалауы; тиімді иммундық-биологиялық, биохимиялық, молекулярлық-генетикалық, селекциялық, статистикалық және биологиялық және сабақтас ғылымдардың басқа әдістерін тиімді диагностикалық, емдік және профилактикалық препараттар мен азық қоспаларын құруда қолдануға бағытталған.

Дағдыларды меңгеру: ұжыммен топта жұмыс, алынған нәтижелерді талдауға және зерттеуге негізделген, биотехнологияның іргелі немесе қолданылатын салаларын білу. Объектілерді пайдалана отырып, ғылыми-зерттеу және жобалық жұмыстарды ұйымдастыруда дағдылар мен қабілеттерді тәжірибелік қолдану, биотехнология негіздері, аппаратура мен биотехнологиялық аспаптарды пайдалану, нәтижелерді қалыптастыру, талдау және жинақтауға қатысты өзіндік шешімдерді қабылдау; гендік инженерия, генетика және молекулярлық биология саласында алғы технология мен әлемдік ғылымның жетістіктерін бағалау; молекулалық, жасушалық, ағзалық және популяциялық деңгейде талдаудың заманауи әдістерін қолданып ғылыми зерттеулерді жүргізу және ұйымдастыру.

Кәсіби тәжірибе өтетін базалар

Оқу тәжірибесі.

«Микробиология және биотехнология» кафедрасында «Микробиология және вирусология» зертханасы
«С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ-дың «Ауылшаруашылық биотехнология» ғылыми зерттеу платформасы

Өндірістік және диплом алды тәжірибе

ҚР БжҒМ «Республикалық микроорганизмдер жинағы»;
ҚР БжҒМ Ғылым комитеті «Ұлттық биотехнология орталығы»;
«Антиген» ғылыми-өндірістік кәсіпорны, ЖШС; Алматы қ.;
«ПрофДезГарант» ЖШС, Манғыстау облысы Ақтау қ.;
ҚР АШМ «Асыл түлік» РМКК АҚ;
Аудандық және облыстық станциялар;
Биологиялық бағыттағы колледждер;
«Зеренді асыл тұқымды мал шаруашылығы» ЖШС;
«Millina Food Production» ЖШС, Маңғыстау облысы;
Атырау облысындағы «Ұлттық сараптама орталығы» РМК филиалы;
«Айс» ЖШС, Ақтөбе облысы;
«Ветеринария және мал шаруашылығы ғылыми-инновациялық орталығы» ЖШС;
«Павлодар облыстық кардиологиялық орталығы» ПВК-дағы ПКГ;
«Қаражал қаласындағы орталық ауруханасы» МКК;
«Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС.
«Ауылшаруашылық биотехнологиясы» Ғылыми зерттеу платформасы
«Столичный» ЖШС сүт зауыты;
«Аян М» ЖШС сүт зауыты;
«Астана өнім» АҚ, Ақмола облысы;
ҚР ІІМ «Криминалистика департаменті. «Молекулалық-генетикалық» зертханасы;
«Гормолзавод» ЖШС Көкшетау қ.;
«Каспий» ЖШС себелеу зауыты, Манғыстау облысы, Ақтау қ.;
«Ұлттық сараптама орталығы», Нұр-Сұлтан қ.;
«Қазақ тамақтану академиясы», Алматы қ.
ҚРДМ бойынша «КООЗ», Ақмола облысы, Көкшетау қ.