1958 жылы Целиноград ауылшаруашылығы институтында құрылған алғашқы кафедралардың бірі «Топырақтану және агрохимия» кафедрасы. Кафедраны 1971 жылға дейін а.-ш. ғылымдарының кандидаты Половицкий И.Я. басқарды. Кафедраның алғашқы қызметкерлері Т.С. Штейнберг, Г.Д. Чернышенко, Г.Д. Тарасюк болды.
Агрохимия кафедрасының бірінші құрамы
1964 ж. кафедра екі жеке құрылымдық бөлімшелерге бөлінді: «Топырақтану» кафедрасы және «Агрохимия» кафедрасы; кафедраның меңгерушісі болып Воронеж ауылшаруашылығы институтынан келген а.-ш. ғылымдарының кандидаты М.В.Афанасьев тағайындалды. Осы ЖОО-нан доцент В.Н.Стебакова, ассистенттер Р.М.Савинова, В.М.Кан, А.Ф.Никулина шақырылды. Барлық жылдары кафедра оқу қызметімен қатар белсенді түрде ғылыми зерттеулер жүргізді.
|
Афанасьев М.В.
|
Канивец Н.С.
|
Жандаев М.С.
|
1958-1970 жылдар аралығында «Топырақтану» кафедрасында И.Я. Половицкидің жетекшілігімен іргелі және қолданбалы топырақтану мәселелері бойынша алғашқы зерттеулер ұйымдастырылған: әр түрлі кебір топырақтардың генезисі және мелиорациясы. Сол уақытта кебірлі стационар ұйымдастырылды, оның базасында тек қана зерттеулер емес, бүкілодақтық семинарлар, республикалық кеңестер және т. б. жүргізілген.
1971-1976 жылдары «Топырақтану» кафедрасын а.-ш. ғылымдарының кандидаты, доцент Л.В. Носкова меңгерді, оның зерттеу саласы кебірлер мен қара-қоңыр топырақтардың су-физикалық қасиеттерін зерттеу мәселелерін қамтыды.
1970 жылдан бастап 1977 жылға дейін кафедраны Украина, Молдавияда жұмыс істеген а.-ш. ғылымдарының докторы, профессор И.И.Канивец меңгерді. Бұл кезеңде кафедрада В.Н.Стебакова және аспирант Г.И.Уваров бастаған кебірлерді мелиорациялаудың химиялық әдістері (1969-1974 жж.), әртүрлі тыңайтқыштардың тиімділігі мен ауыл шаруашылығында лазерді пайдалану (Д.Г.Куприянова, 1971-1977 жж.), топырақтың қоректену режиміне топырақ өңдеу әдістерінің әсері (В.Н.Фомина, 1972-1975 жж.) бойынша зерттеулер жалғасты.
Осы уақытта доцент В.Г. Черненок дәнді дақылдарды тыңайту жүйесін әзірлеу (1970-1972 жж.) бойынша 40 га алаңға алғашқы рет агрохимиялық стационар құрды, бұл стационар тыңайтқыштармен жүргізілген тәжірибелердің Бүкілодақтық Жағрафиялық жүйесіне қосылды және ғылым мен техника бойынша СССР Мемлекеттік комитетінде бекітілген тапсырмалар бойынша ғылыми жұмыстар жүргізуде база болды. Осы кезеңнің зерттеу нәтижелері «Солтүстік Қазақстан топырақтарының құнарлылығы мен тыңайтқыштардың тиімділігі» атты монографияда жарық көрді (1977 ж.).
1977 жылы екі кафедра: «Агрохимия» және «Топырақтану» қайта біріктірілді. Меңгеруші болып М.С.Жандаев сайланды, ол бұл қызметте 1985 жылға дейін еңбек етті. Бұл кезеңде оның жетекшілігімен Қарағанды, содан кейін және Екібастұз көмір бассейндерінде топырақ құрылымы бұзылған жерлерді (шахталық опырылулар) қайта қалпына келтіру тәсілдерін әзірлеу бағытында зерттеу жұмыстары жалғастырылып, одан әрі дамыды.
|
Черненок В.Г.
|
Байдюсен У.Ж.
|
Науанова А.П.
|
1985 жылдан бастап 1998 жылдарға дейін «Топырақтану және агрохимия» кафедрасын доцент В.Г.Черненок басқарды. Оның белсенді қызметінің арқасында осы кезеңде кафедра агрономиялық факультет корпусына ауыстырылды, топырақ-агрохимиялық зертханаға бейімделмеген бөлмелерді қайта жабдықтау және оларды қажетті жабдықтармен, материалдармен және зертханалық құралдармен жабдықтау бойынша үлкен жұмыс атқарылды. 1986 ж. корпустың жертөлесінде ғылыми агрохимиялық зертхана ұйымдастырылып, бұл зертхана қазіргі уақытқа дейін жұмыс атқаруда.
1987-1988 жылдары университетте Солтүстік Қазақстандағы бірінші және әзірге жалғыз топырақ мұражайы ашылды. Оның ашылуына доцент М.С.Жандаев, ғылыми кызметкер Н.Г.Кондратюк, доцент С.В.Азаров, ассистент А.Ф.Никулина, «Жерге орналастыру» факультетінің архитекторлары өз еңбектерін сіңірді.
Осы кезеңде В.Г. Черненокпен агрохимия саласында кең ауқымды стационарлы зерттеулер жүргізілді, 1989 ж. оқу-тәжірибе шаруашылығында жаңа стационар құрылды.
Кафедраның ғылыми зерттеулер материалдары бойынша барлығы 500-ден астам жұмыстар жарияланған, 15 кандидаттық (В. Кан, В.Г. Черненок, В.И. Рылушкин, В.М. Володин, М.С. Жандаев, В.П. Стрельченко, Л.И. Нагулевич, В.А. Фомин, Г.И. Уваров, С.В. Азаров, Д.Т. Куприянова, В.Н. Фомина) және 7 докторлық (И.Я. Половицкий, Е.П. Воронова, В.М. Володин, В.П. Стрельченко, В.Г. Черненок, Г.И. Уваров, Т.И. Володина) диссертация қорғалған.
1997 жылы «Топырақтану, агрохимия және егіншілік» кафедрасы құрылды, оны 2001 жылға дейін а.-ш. ғылымдарының кандидаты, доцент Н.В. Шрамко басқарды.
2001 жылы жаңадан «Агроэкология» мамандығының ашылуына сәйкес «Агрохимия және агроэкология» кафедрасы құрылып, оған жетекшілік ету профессор В.Г. Черненокқа жүктелген. Топырақтану «Егіншілік» кафедрасы құрамында қалды.
2002 ж. бастап 2007 ж. дейін кафедраны а.-ш. ғылымдарының кандидаты, доцент Ұ.Ж. Байдүйсен басқарды және осы кезеңде кафедра қызметкерлері Р.Ш.Кузданова, Е.Т.Нурманов, Ж.К.Серекпаева, А.Б.Кудашев, Н.Б.Мустафаева профессор В.Г.Черненок жетекшілігімен ауылшаруашылық дақылдарының қоректенуін оңтайландыру тәсілдерін әзірлеу бойынша зерттеу жұмыстарын жалғастырды. Сонымен қатар, кафедрада микробиологиялық зерттеу жұмыстары дамыды.
2008 жылы «Топырақтану және агрохимия» кафедрасы қайта құрылды және кафедра меңгерушісі қызметіне биология ғылымдарының докторы, профессор А.П. Науанова тағайындалды.
|
Сулейменов С.З.
|
Рамазанова Р.Х.
|
Алманова Ж.С.
|
2012 ж. қыркүйектен бастап кафедраны а.-ш. ғылымдарының кандидаты С.З. Сулейменов басқарды, С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ түлегі (2004).
2013 ж. қыркүйекте кафедра меңгерушісі болып а.-ш. ғылымдарының кандидаты, доцент Р.Х. Рамазанова тағайындалды.
2021-2024 жж. кафедра меңгерушісі қызметін Ж.С.Алманова басқарды.
2024 жылдың қыркүйек айынан бастап 2024 жылдың желтоқсан айына дейін кафедра меңгерушісі болып А. А. Қашқаров қызмет атқарды.
2025 жылдың ақпан айынан бастап кафедра меңгерушісі Э.М. Баимбетова тағайындалды.
.png) |
.png) |
| КАШКАРОВ А.А. |
БАИМБЕТОВА Э.М. |
2014 жылы ҚР БҒМ орталық Балон үдерісімен академиялық ұтқырлық жүргізген Ұлттық рейтинг қорытындысы бойынша жоғары оқу орындарының ішінде С. Сейфуллин атындағы ҚазАТУ университетінің 080800 – «Топырақтану және агрохимия» мамандығы бакалавриат, магистратура және докторантура бойынша 3 - орынды иемденді. 2015 жылы Тәуелсіз аккредиттеу және рейтинг агентігінің нәтижесі бойынша жоғары оқу орындарының ішінде С. Сейфуллин атындағы ҚазАТУ университетінің 080800 – «Топырақтану және агрохимия» мамандығы бакалавриат, магистратура және докторантура бойынша 1- орынды, ал 2016 жылы – 2 - орынды иемденді.
Кафедра оқытушылары әр жылдары ЖОО-ның «Үздік оқытушы» мемлекеттік грантының иегерлері болды (А. П. Науанова, 2006, 2014, Р. Х. Рамазанова, 2009, К. М. Мухаметкаримов, 2010).
Кафедра оқытушылары ҚР Білім және ғылым министрлігі мен ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігіне қосқан үлестері үшін Мемлекеттік марапаттармен, құрмет белгілерімен және алғыс хаттармен марапаталып отырды.
Кафедрада ПОҚ - ың кәсіби біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлінген. Біліктілікті арттыру қысқа және ұзақ мерзімдік курстарда республикалық және халықаралық деңгейде ғылыми орталықтарда өткізіледі: ҚР БҒМ микробиология және вирусология институты, ҚР АШМ ММ "Агрохимқызмет", Путра Малайзия Университеті, Чех Даму орталығы, Кастамону Университеті, Ардахан Университеті (Түркия), Көкөніс шаруашылығы және танаптану институті (Сербия), Мәскеу орман академиясы (Ресей), Гуанджоу Университеті, Солтүстік – Батыс университеті (Қытай) және т. б.
Кафедра оқытушылары республикалық және халықаралық деңгейдегі конференциялар мен симпозиумдарға қатысып отырады: Азияның халықаралық агрохимиялық форумы; «Роль целины и перспективы развития земледелия и растениеводства Казахстана» тың және тыңайған жерлерді игерудің 60 жылдығына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы; 9 th International Soil Science Congress on «The Soul of Soil and Civilization» - 14-16 қазан 2014 ж. - Turkey / Antalya, Side;
International Conference on Emereging Trends In Academic Research. (Онлайн-конференциясы) - 25-26 қараша 2014 ж. Индонезия, Бали; «Проблемы микологии и фитопатологии в ХХІ веке» халықаралық ғылыми конференциясы – Санкт-Петербург; Қоршаған ортаны қорғау бойынша Түрік ұлттық конгресі - Афьонкарахисар және т. б.
Кафедраға дәріс оқуға шет ел оқытушылары шақырылды: профессор Кристофер Те Бун Сунг (Путра Университеті, Малайзия) РҒА академигі В.И.Кирюшин (АШМ К.Тимирязев атындағы Ресей мемлекеттік аграрлық университет), PhD доктор Темел Сарыилдыз (Кастамону Университеті, Түркия), Б.М. Когут, а.ш.ғ. докторы, профессор, В. Докучаев атындағы топырақ институты.
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)