Кафедра тарихы Солтүстік Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игеруімен тығыз байланысты, бір кездегі тың өңірдің қақ ортасында орналасқан Акмолинск қаласында 1957 жылдың 3 қазан күнгі КСРО Министрлер Кеңесінің № 1176 Қаулысы бойынша Ақмола ауылшаруашылық институты ұйымдастырылды. Институтта 1960 жылдың 29 наурызында егіншілік кафедрасы, одан кейін 1961 жылдың 01 қыркүйегінде өсімдік шаруашылығы кафедрасы құрылды.
«Егіншілік» кафедрасының алғашқы меңгерушісі болып 1979 жылға дейін ауылшаруашылық ғылымдарының кандидаты, доцент Лев Сергеевич Роктанэн қызмет атқарды. Одан кейінгі жылдары кафедраны ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаттары, доценттер А.В.Иванников (1979-1989), Р.Х.Карипов (1989-1998), Н.В.Шрамко (1998-2001), А.У.Амралин (2001-2004), И.И.Жумагуловтар (2004-2009) басқарды.
«Өсімдік шаруашылығы» кафедрасының алғашқы меңгерушісі болып 1961 жылдан 1966 жылға дейін өндірістен шақыртылған агроном, доцент Т.С.Ржанов еңбек етсе, одан кейінгі қысқа мерзім аралығында, яғни 1966-1967 жылдары кафедра меңгерушісі міндетін М.Г.Малютин және А.А.Цепенколар атқарды. Одан кейінгі жылдары кафедра меңгерушілері болып а.-ш.ғ.к., доценттер Н.И.Можаев (1968-1979), А.Н.Нұрғалиев (1979-1990), Қ.К.Әрінов (1990-2000), Н.А.Шестакова (2000-2008), Қ.М.Мұсынов (2008-2012), 2012 жылдан 2015 жылға дейін а.-ш.ғ.к., доцент Ғ.Ж.Стыбаев қызмет етсе, ал қазіргі уақытта а.-ш.ғ. кандидаты Б.Ө.Амантаев басқарады.
|
Ржанов Т.С.
|
Нургалиев А.С.
|
Ереметова З.Н.
|
«Өсімдік шаруашылығы» кафедрасының алғашқы қалыптасу кезеңдерінде Ресейлік ауылшаруашылығы институттарының агроном-түлектері, олардың ішінде жақсы өндірістік тәжірибеден өткен, бұрын Ресейдің әртүрлі аймақтарында, көбіне Сібірде жұмыс істеп келген Т.С.Ржанов, А.А.Цепенко, М.М.Клеев, Р.Т.Мартынюк, Т.А.Сорокина және М.Г.Малютин сияқты тәжірибелі оқытушылар қызмет атқарған еді.
|
Мартынюк Р.Т.
|
Еркенбаев Н.С.
|
Нестеренко А.Г.
|
1963 жылы «Өсімдік шаруашылығы» кафедрасынан «Көкөніс шаруашылығы және өсімдік қорғау» кафедрасы бөлініп шығарылды, оны М.М.Клеев (1963-1976), одан соң оның шәкірті Н.Г.Щепетков (1971-1982) басқарған болатын. 1979 жылы 1979-1989 жылдары Н.И.Можаев басқарған жаңа «Мал азығын өндіру» кафедрасы құрылып, содан кейін бұл екі кафедра «Өсімдік шаруашылығы» кафедрасы болып қайта біріктірілді.
|
Аринов К.К.
|
Щепетков Н.Г.
|
Можаев Н.И.
|
«Егіншілік» кафедрасындағы күндізгі және сырттай оқу бөлімдерінде аспиранттар дайындау 1963 жылдан бастау алады. Алғашқы болып аспирантураға ҚазҰАУ түлегі А.В.Иванников қабылданған болатын. Жалпы «Егіншілік» кафедрасында аспиранттық дайындықтан өтіп, Л.С.Роктанэн жетекшілігімен кандидаттық диссертацияны 16 адам сәтті қорғап шықты, олардың ішінде А.Н.Колебаева, А.В.Иванников, В.В.Прядка, Р.Х.Карипов, И.Х.Досаев, В.Г.Хованова, А.Т.Турарбеков, Х.Д.Сылкимбеков, Р.Г.Утеулина, Ю.А.Лазник, В.С.Стеценко, Н.И.Буянкин, К.М.Мукажанов (қосымша жетекшісі доцент А.Н.Колебаева, 1983 г.), А.Д.Лушников (қосымша жетекшісі доцент А.В.Иванников, 1984 г.), Искаков М.А., Лузько А.Т., Лазоренко Г.С. және тағы басқалар бар.
|
Коллектив кафедры растениеводства
|
Коллектив кафедры овощеводства
|
06.01.09 – «Өсімдік шаруашылығы» мамандығы бойынша 1973 жылдан бастап кандидаттық диссертация қорғау бойынша диссертациялық кеңес құрылды, барлық жылдар бойы оның тұрақты төрағасы қызметін Н.И.Можаев атқарды. Кеңес құрамында кафедраның басқа оқытушылары да қызмет етті, соның ішінде а.-ш.ғ.д. Щепетков Н.Г., а.-ш.ғ.к. Қ.К. Аринов, Н.А.Шестакова, М.Ә.Искаков, Қ.М.Мусынов, Н.А.Серекпаев, Ғ.Ж.Стыбаев және Е.А.Гордеевалар бар болатын.
|
Можаев Н.И.
|
Карипов Р.Х.
|
2008-2010 жылдар аралығында университетте докторлық диссертация қорғау бойынша біріктірілген диссертациялық кеңес құрылып, жұмыс істеді, оның ішінде а.-ш.ғ.д. Б.О.Алимжанов төрағалық еткен өсімдік шаруашылығы да бар еді. Кеңес құрамында «Өсімдік шаруашылығы» кафедрасынан (төраға орынбасары) Қ.М.Мусынов, (кеңес мүшелері) Н.И.Можаев және Н.Г.Щепетковтар болды. Бұл кеңесте Н.А.Серекпаев докторлық диссертациясын, С.В.Яцюк, Б.К.Аринов, Н.Ж.Жанбыршина, С.В.Диденко және т.б. кандидаттық диссертацияларын қорғап шықты.
Ғылыми мектептер құру - кафедраның оң дәстүрлерінің бірі. Кафедрада қазіргі кезге дейін жұмыс істейтін жетекшілер мен шәкірттердің жас ерекшеліктері мен пән бағыты бойынша төмендегідей құрамдары қалыптасқан: «Өсімдік шаруашылығы» – Қ.К.Аринов – шәкірттері Е.А.Гордеева, Қ.М.Мусынов, ол өз кезегінде а.ш.ғ.к. Б.К.Аринов, А.А.Кипшакбаеваны дайындап шығарды. Н.А.Шестакова аспирантурада оқыту арқылы кафедрада аға оқытушы болып жұмыс істейтін С.В.Яцюк және С.В.Диденколарды дайындады.
Н.И.Можаев кафедрада жұмыс істейтін а.-ш.ғ.к. М.Ә.Искаковты дайындады, ал мал азығы бағыты бойынша кандидаттық, одан кейін докторлық диссертациясын қорғаған Н.А.Серекпаевқа, Ғ.Ж.Стыбаевтың кандидаттық диссертация жұмысына жетекшілік етті. Н.А.Серекпаев өз кезегінде А.А.Ногаев пен Н.К.Мухановтардың магистірлік диссертацияларына жетекшіліп етіп, олар өз жұмыстарын сәтті қорғап шықты. Кейіннен Н.А.Серекпаевтың жетекшілігімен А.А.Ногаев докторлық диссертациясын қорғап шықты. Н.Г.Щепетков кафедрада жеміс және көкөніс шаруашылығы бағыты бойынша жұмыс істейтін а.-ш.ғ.к. Н.Ж.Жанбыршинаны дайын шығарды.
|
Хованова В.Г.
|
Цепенко А.А.
|
Сорокина Т. А.
|
Бірінші болып ұйымдастырылған «Егіншілік және өсімдік шаруашылығы» кафедрасы 2012 жылы қайта құрылып, кафедра құрамына екі кафедраның оқытушылары кірді.
Кафедра 1962 жылдан бастап ауылшаруашылық саласында қызмет ететін 4500-ден астам мамандар шығарды. Көптеген түлектер Қазақстан Республикасының өндірістік және экономикалық мәселелерін шешу жолында еліміздің игілігі үшін қызмет атқарып келеді, олардың ішінде әр түрлі ұйымдардың басшылары, кафедра меңгерушілері, аудан әкімдері және кәсіпорын директорлары бар (Нәбиев M.A., Трошихин М.В., Симамбаев Т.К., Ахметбеков Ж.А., Ерсейтов Т.А. және т.б.).
Көптеген түлектер өмір жолдарын ғылым және білім беру қызметіне бағыттап, үлкен жетістіктерге жетті (Зотиков В.И., Сейткаримов А., Серікпаев Н.А., ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторлары, профессорлар). Біздің түлектер Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» Халықаралық стипендиясының иегерлері және ТМД елдері мен Еуропаның ең үздік университеттеріндегі докторантураның толық курсын аяқтағандар.
Коллектив кафедры земледелия
Қазіргі уақытта «Егіншілік және өсімдік шаруашылығы» кафедрасы 5В080100 - «Агрономия», 6М080100 - «Агрономия» және 6D080100 – «Агрономия» мамандығы бойынша маман дайындаушы кафедра саналады. Агрономиялық профильдегі мамандар дайындау 1958 жылдан, ал, 5В080100 - «Агрономия», 6М080100 – «Агрономия» мамандығы бойынша 2005 жылдан, 6D080100 – «Агрономия» мамандығы бойынша 2012 жылдан бастап жүргізіліп келеді.
"Агрономия" мамандығы 2015 жылы мемлекеттік аккредитациядан, 2014 жылы мамандандырылған аккредитациядан өтті.
Аккредиттеу және рейтинг тәуелсіз агенттігінің мәліметіне сәйкес, бағыттар және мамандар дайындау деңгейі бойынша Агрономия - 5В080100, 6М080100 мамандығы ҚР ЖОО рейтингінде 2015 жылдан бастап республикада бірінші орын иеленеді.
Мамандар дайындауды 33 мұғалім жүзеге асырып келеді, олардың ішінде 4 ауылшаруашылығы ғылымдарының докторы және 5 профессор, 2 PhD докторлар, 23 ғылым кандидаттары, олардың ішінде доцент ғылыми дәрежесі барлары - 10 және 13 аға оқытушы мен 4 ауылшаруашылығы ғылымдарының магистрлері бар. ПОҚ-ның дәрежелілік деңгейі - 88%, оның ішінде ғылым докторлары 21% құрайды.
Кафедра оқытушылары Байтеленова А.А. және Амантаев Б.О. ҚР Президенті «Болашақ» бағдарламасының стипендианттары. Кафедра профессоры Н.А.Серекпаев 2012 жылдың «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» грантының иегері.
«Өсімдік шаруашылығы» кафедрасы ғылыми кадрлар дайындауды шетелдік жоғары оқу орындарымен бірігіп жүргізіп келеді. Кафедра оқытушысы Ногаев А.А. 2014 жылы диссертация қорғап (Монғол мемлекеттік агаралық университеті), «Агрономия» мамандығы бойынша PhD философия докторы дәрежесін алды. 2015 жылы Қазақстан Республикасында нострификациядан сәтті өтті (2015 жылғы 7 шілдедегі №974 бұйрық).
2016 жылы біздің университет базасында алғаш рет 6D080100 – «Агрономия» мамандығы бойынша докторлық диссертациялар қорғалып, О.Хурметбек пен Е.А.Утельбаевтарға PhD философия докторы дәрежесі берілді. 2016 жылдан бастап Қазақстан Республикасы индустриалды-инновациялық даму мемелекеттік бағдарламасы аясында профильді бағыттағы магистранттарды 2015-2016 жылға «Егін шаруашылығы», «Органикалық егіншілік», «Қорғалған топырақтағы көкөніс шаруашылығы» оқу бағдарламалары бойынша дайындау басталды.
Кафедра оқытушылары өткен жылдар бойынша бір қатар оқулықтар мен оқу құралдарын баспадан шығарды: Полевые культуры Северного Казахстана (Можаев Н.И., 1979), Кормопроизводство (Можаев Н.И., 1986), Растениеводство (Аринов К.К., Можаев Н.И., Шестакова Н.А., 1993,2016), Практикум по растениеводству (Аринов К.К., Шестакова Н.А. и др. 1996, 2004), Луговое и пастбищное кормопроизводство (Можаев Н.И., Серекпаев Н.А., 2002), Технология производства, хранения, переработки и стандартизации продукции растениеводства (2001, 2003 жж.), Практикум по технологии хранения и переработки продукции растениеводства (Мусынов К.М., Мукатова Ш.С. 2004), Технология выращивания картофеля в Северном Казахстане (1992), «Научные основы земледелия» (Л.С.Роктанэн и А.В.Иванников, 1982), «Практикум по методике опытного дела» (В.П.Томилов, 1983), «Севообороты и обработка почв Северного Казахстана» (А.В.Иванников, 1983). «Земледелие Северного Казахстана», (А.В.Иванников, Н.В.Шрамко, К.М.Мукажанов, 1999 ж.), «Опытное дело в растениеводстве», (В.П.Томилов, 2001), «Солтүстік Қазақстан егіншілігі» (А.Т.Турарбеков, А.В.Иванников 1990). «Справочник Фермера» (2000 ж.) «Практикум по земледелию» (доц. Р.Х.Карипов, 2002 ж.), «Технология производства, хранения и переработки с/х продукции» (Р.Х.Карипов, И.И.Жумагулов и др., 2001 ж. қазақ және орыс тілдерінді), «Практикум по биометрии» (доценттер А.В.Иванников и В.П.Томилов, 2002 ж.), «Егіншілік практикумы» (доценттер Р.Х.Карипов, И.И.Жумагулов, А.У.Амралин, 2005г.), ҚР ҒжБМ грифімен «Земледелие» оқулығы (доценттер Р.Х.Карипов, И.И.Жумагулов, 2016 ж), «Жеміс-көкөніс шаруашылығы» (Н.Г.Щепетков, М.Ә.Ысқақов, 2011), «Овощеводство Северного Казахстана» (Н.Г.Щепетков, 2015).
2015 жылдан бастап кафедра қызметкерлері 14 гранттық қаржыландыратын фундаменталды және қолданбалы сипаттағы ғылыми-зерттеу тақырыптарды, оның ішінде ҚР БҒМ 055 бюджеттік бағдарламасы «Ғылыми және/немесе ғылыми-техникалық қызмет» бойынша 9 жоба, ҚР АШМ 212 «АӨК саласындағы ғылыми зерттеулер» бағдарламасы бойынша 4 жоба және 2 келісім-шарттық жобалар, бастамашылық бойынша 2 жобаны жүзеге асырып келеді.
Университеттің дүние жүзілік білім беру кеңістігіндегі интеграциясы бойынша стратегиясын жүзеге асыру мақсатында кафедра дүние жүзіндегі аграрлық саладағы ең үздік жоғары оқу орындарымен тығыз байланыс орнатқан, мысалы Девистегі Калифорния университеті (АҚШ), Пловдив аграрлық университеті (Болгария), Синьзян университеті (Қытай), Тимирязев атындағы Москва ауылшаруашылық академия (Москва, Ресей) және т.б.
Болгария (Пловдив аграрлық университеті) және Туркиядан (Эгей университеті) келген профессорлар мамандық бойынша пән курстарын оқып шықты. Академиялық ұтқырлық аясында шетелдік ғалымдар (Австралия, АҚШ, Болгария, Турция, Ресей Федерациясы, Германия) «Агрономия» мамандығының білім алушыларына дәріс оқыды. Кафедра ғалымдары Пловдив аграрлық университеті (Болгария), Дәнді бұршақ және жарма дақылдары ҒЗИ (РФ), В.С.Пустовойт атындағы майлы дақылдар ҒЗИ (Лукомец В.М.) ғалымдарымен тығыз байланыс орнатқан. Янчева Х, Попов В.Х., Зотиков В.И. сияқты профессорлар қаржыландырылатын жобалардың кеңесшілері. Академиялық ұтырлық бойынша магистранттар Сагатбек Сумбле, Аутелеева Рыскуль және кафедра докторанты Муханов Нурболат Германияда оқуларын жалғастырып жатыр (Хойенхайм университеті, Штутгарт).
Кафедрада 16 арнайы жабдықталған кабинеттер мен зертханалар, 2 компьютерлік сынып бар. Кафедра зертханалары заманауи құрал-жабдықтармен жабдықталған, олардың ішінде ИК-астық анализаторы, астық желімтігінің сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтайтын жабдықтар жүйесі, бүтін дәннің инфрақызыл талдағышы, көп функционалды талдағыш және т.б. бар.
